top of page

TANIEC INDYJSKI

Taniec indyjski to przede wszystkim różnorodność. Już samych klasycznych form tańca w Indiach jest aż 8, ale najbardziej popularnym tańcem Indii jest filmowy taniec Bollywood. Jest on znany i kultywowany na całym świecie, a jego poularność wciąż rośnie. Cechą wspólną wszystkich tańców indyjskich jest charakter opisowy, opowiadający poprzez gesty dłoni i mimikę twarzy oraz piękny, niepowtarzalny strój.

Taniec indyjski to esencja piękna i estetyki.

Taniec indyjski
Bharatanatyam

Bharatanatyam jest to południowoindyjska klasyczna forma tańca, która rozwinęła się w stanie Tamil Nadu w ciągu ostatnich trzech tysięcy lat. Nazwa Bharatanatyam została ustanowiona w 1930 roku. Są to trzy sylaby reprezentujące trzy główne elementy tańca: Bha - bhava (emocje), Ra - raga (melodia) i Ta - tala (rytm) zaś Natyam oznacza taniec. Początkowo sztuka ta była znana jako Sadi lub Dasiattam i przedstawiana była w indyjskich świątyniach przez tancerki zwane Devadasi (służące Bogu). Przedstawienia były częścią codziennych rytuałów i uroczystości religijnych, gdzie taniec był uznawany za ofiarę dla bóstw. W XIX wieku została skodyfikowana i udokumentowana przez czterech braci, znanych jako Tanjavur Quartet, którego kompozycje muzyczne do formy tańca stanowią większość repertuaru Bharatanatyam nawet dziś.
Odrodzenie Bharatanatyam nastÄ…piÅ‚o w latach dwudziestych i trzydziestych  poprzedniego wieku dziÄ™ki E. Krishna Iyer i Rukmini Devi Arundale. Wtedy też taniec przeniósÅ‚ siÄ™ z obrÄ™bu Å›wiÄ…tyÅ„ i dworów królewskich na scenÄ™.

Bharatanatyam charakteryzuje siÄ™ liniowÄ… postawÄ… ciaÅ‚a i geometrycznymi wzorcami przestrzennymi, które sprawiajÄ…, że forma taÅ„ca jest niezwykle dynamiczna, energiczna, ale także precyzyjna. Taniec ten dzieli siÄ™ taniec czysto techniczny – Nritta, wszystkie ruchy wykonywane sÄ… po to, by pokazać rytm, ukazać piÄ™kno samego taÅ„ca, ważnym elementem jest wytupywanie rytmów stopami, a także taniec ekspresyjny, opowiadajÄ…cy -  Nritya. Tancerze przekazujÄ… sens, treść oraz emocje, poprzez gesty – mudry ( Hastas), postawÄ™ ciaÅ‚a (Karanas) i mimikÄ™ twarzy (Abhinaya). WyjÄ…tkowÄ… cechÄ… sÄ… ruchy oczu, które uzupeÅ‚niajÄ… i podkreÅ›lajÄ… ruchy ciaÅ‚a. W Bharatanatyam każda część ciaÅ‚a jest zaangażowana, a ich ruchy sÄ… zdefiniowane i sklasyfikowane. 

Bharatanatyam jest odzwierciedleniem metafizycznego elementu ognia w organizmie człowieka co widać ostrych dynamicznych ruchach, które można porównać do ognia. Przykładami pozostałych elementów są inne klasyczne formy tańca indyjskiego takie jak: Odissi (element wody), Kuchipudi (element ziemi), Mohiniattam (element powietrza) i Kathakali (element nieba lub eter). Bharatanatyam to taniec solowy, z dwoma aspektami, Lasya, pełen wdzięku i kobiecych ruchów oraz Tandava (Ananda Thandavam - taniec Boga Shivy), dynamiczny, męski, pełen energii.

Dziś Bharatanatyam jest jednym z najbardziej popularnych i powszechnie wykonywanych stylów tanecznych i jest praktykowany przez mężczyzn i kobiety w całych Indiach.

Taniec indyjski
Kathak

Taniec Kathak pochodzi z północnych Indii, a jego nazwa wywodzi się od słowa katha – opowieść, bajka. Tradycja tego tańca trwa już ponad 2000 lat, zapoczątkowali ją Kathakas czyli wędrowni bardowie, występujący na wiejskich placach i dziedzińcach świątyń. Opowiadając mitologiczne historie oraz treści moralne z pism świętych, upiększali je gestami i mimiką twarzy, śpiewem oraz grą na instrumencie. Wraz z pojawieniem się kultury Mogołów, Kathak przeniósł się dwory królewskie i stracił bezpośredni sens religijny. Stał się zaś wyrafinowaną sztuka taneczną. Publiczność ceniła sobie perfekcyjność oraz wirtuozerię tancerzy, która dominuje Kathak do dziś.

Kathak w czasach Mogołów występował nie tylko na dworach królewskich, ale również w specjalnych miejscach zwanych Mehfil lub Kotha. Nie był to czysty Kathak, a tak zwana Mujra (Mudźra), którą tańczyły kurtyzany (Tawaif), były one autorytetem jeśli chodzi o etykietę oraz wykształcenie w zakresie muzyki, tańca, teatru i literatury.

Współcześnie Kathak charakteryzuje się zestawami szybkich, techniczne złożonych cyklów rytmicznych. Tancerz wypowiada skomplikowane ciągi sylab (Bols) odpowiadające dźwiękom i rytmom instrumentów perkusyjnych, po czym wystukuje je bosymi stopami, zaś na kostkach ma zawiązane dzwonki – ghungru. Pracy stóp towarzyszą instrumenty perkusyjne, takie jak tabla i pakhawaj. Tancerz i perkusista często prowadzą ze sobą dialog tzw. Jugal Bandi.

Do charakterystycznych ruchów tanecznych należą m.in. liczne obroty (chakkars) wykonywane z prędkością światła, zakończone pozą. Wiele z elementów Kathaku, jak np. kompozycje przedstawiające mitologię indyjską oraz podział tańca na Nritta (taniec czysto techniczny) i Nritya (taniec ekspresyjny) wynikają ze starej indyjskiej tradycji. Jednak jego estetyka, a także niektóre z jego aspektów technicznych, cechujących się liniowymi pozami i piruetami, wskazują wyraźnie na wpływ tradycji islamskiej pochodzącej w dużej mierze z Persji. W Kathaku używa się gestów dłoni i mniej stylizowanej, zbliżonej do prawdziwej ekspresji życia mimiki (Abhinayi). Ze względu na wpływ dwóch różnych kultur, Kathak można przedstawiać w stroju indyjskim lub w jego perskiej adaptacji.

W miarę upływu czasu Kathak ewoluował i utworzyły się trzy główne szkoły tzw. Gharany : Lucknow Gharana, Jaipur Gharana oraz Benares Gharana, które mniej lub bardziej różnią się miedzy sobą stylem oraz technikami. Okres brytyjskich rządów kolonialnych sprawił, że popularność Kathaku zaczęła gwałtownie spadać, wciąż był praktykowany w oryginalnym kontekście dworskim, ale Brytyjczycy, kojarząc Kathak z Tawaif, traktowali go jako rozrywkę niskiego poziomu, spłycając go i traktując jako taniec dla męskiej uciechy. Na początku XX wieku Kathak przeszedł fenomenalny proces przebudzenia. Rodzina tancerzy Maharaj nadała mu nowy impuls poszerzając repertuar do duetów, trio oraz występów grupowych. Dziś, tak jak i dawniej Kathak jest praktykowany zarówno przez tancerzy płci żeńskiej jak i męskiej.

Taniec indyjski
  Taniec Bollywood

Taniec Bollywood to żywiołowa forma ruchu, która angażuje do pracy całe ciało, poprawia kondycje oraz nastrój.

Jest to  fuzja różnych stylów tanecznych z caÅ‚ego Å›wiata,  bazujÄ…ca na klasycznych formach taÅ„ca indyjskiego takich jak Bharatanatyam, Kuchipudi, Odissi, Kathak oraz na taÅ„cach ludowych jak np. Bhangra, Garba, Dandiya.

EsencjÄ… taÅ„ca Bollywood sÄ… energiczne ruchy peÅ‚ne zmysÅ‚owoÅ›ci i gracji, które wydobywajÄ… naszÄ… kobiecość – nasze dÅ‚onie opisujÄ… historie miÅ‚osne, nasze oczy zdradzajÄ… emocje, pÅ‚ynne ruchy bioder przyciÄ…gajÄ… wzrok, a  kolorowy strój i bogata biżuteria dodajÄ… uroku. Poprzez ten radosny taniec manifestuje siÄ™ w nas nieodkryte dotÄ…d piÄ™kno i wdziÄ™k, a porywajÄ…ca, energetyczna muzyka przenosi nas  magiczny, kolorowy Å›wiat Bollywood rodem z Indii.

Taniec indyjski
Bhangra

Bhangra to taniec pochodzący ze stanu Punjab w północnych Indiach i jest to najbardziej rozpowszechniony indyjski taniec ludowy na całym świecie. Jego tradycja sięga około XIV - XV wieku, kiedy to pendżabscy rolnicy tańczyli i śpiewali piosenki o życiu na wsi, aby urozmaicić sobie czas w trakcie pracy w polu. Z czasem stało się to częścią obchodów festiwalu żniw w Bhaisakhi (kwiecień). Od tego momentu taniec szybko przeniósł się na wszystkie poziomy klasowości społecznej, aż w końcu stał się częścią wesel, obchodów Nowego Roku i innych ważnych okazji. Bhangra zawiera elementy wielu innych tańców z regionu Punjab, jak Luddi, Jhumar, Giddha i Dhamal. Najczęściej występujące w Bhangrze ruchy to różnego rodzaju podskoki, ruchy ramion oraz głowy. Bhangra to taniec z ogromnym ładunkiem energii, tancerze często wydobywają z siebie okrzyki radości – „Balle, balle!" lub „Harippa".

Instrumenty  muzyczne używane w Bhangrze to Ektara, Sarangi, Chimpta, Daf, Dhol, Dholak, Dhad , oraz akcesoria taneczne Sapp i Khunda. Tancerze Bhangry majÄ… na sobie kolorowe, bogato zdobione stroje. Mężczyźni tradycyjnie noszÄ… chadrÄ™ (dÅ‚ugÄ… tkaninÄ™ owiniÄ™tÄ… wokół talii), kurtÄ™ (dÅ‚ugÄ… koszulÄ™)ozdobnÄ… kamizelkÄ™ oraz misternie upiÄ™ty turban. Kobiety noszÄ… szerokie spodnie – patiale, dÅ‚ugÄ… koszulÄ™ - kameez oraz chustÄ™ na gÅ‚owie - duppattÄ™.

Współcześnie, pokazy Bhangry odbywają się na wszelkiego rodzaju uroczystościach m.in. na ślubach i przyjęciach. Popularne są również występy sceniczne oraz liczne konkursy.

bottom of page